صنعت چینی بهداشتی و صنعت کاشی و سرامیک از بزرگترین و قدیمی ترین صنایع کشور می باشند که محصولات آنها کاربرد های زیادی در زندگی مردم دارند. محصولات این صنایع بزرگ در بخش های مختلفی نظیر بیمارستان ها، خانه ها، مدارس، سرویس های بهداشتی، حمام ها، استخر ها و…. مورد استفاده قرار می گیرند. کاربرد زیاد محصولات چینی و سرامیکی باعث شده است تا استفاده از فناوری نانو در آنها به منظور دستیابی به کیفیت بالاتر مورد توجه صاحبین این صنایع قرار گیرد.
در این مقاله به معرفی چالش های محصولات چینی و سرامیکی پرداخته و نقش نانو اکسید روی در بهبود کیفیت این محصولات را بررسی می کنیم.
چالش های چینی بهداشتی، کاشی و سرامیک
روشویی ها، زیردوشی ها، توالت های فرنگی، توالت های آسیایی (ایرانی)، روکابینتی ها و… همگی محصولات صنعت چینی بهداشتی هستند که در سرویس های بهداشتی خانه ها، ادارات، بیمارستان ها، استخر ها و … مورد استفاده قرار می گیرند. کاشی ها و سرامیک ها نیز از محصولات صنعت کاشی و سرامیک سازی می باشند که بعنوان کف پوش و دیوار پوش در آشپزخانه ها، بیمارستان ها، استخر ها، سرویس های بهداشتی، حمام و کف سازی خانه ها کاربرد دارند.
موارد استفاده زیاد از این محصولات نشان دهنده محبوبیت و اهمیت آنها در زندگی مردم می باشد. اما علی رغم ویژگی های مثبت این محصولات، چالش هایی نیز در مورد آنها وجود دارد. با توجه به این که محیط اطراف محصولات چینی و سرامیکی غالبا مرطوب می باشد، رشد انواع باکتری ها و قارچ ها در سطح این محصولات اجتناب ناپذیر است.
بعنوان مثال، تشکیل لایه ای لزج روی کاشی ها و سرامیک های حمام و سرویس بهداشتی نمونه ای از رشد باکتری و یا قارچ بوده که ناشی از محیط مرطوب و تاریک می باشد.
در مثالی دیگر، تیره شدن درز میان کاشی و سرامیک نیز نشان از رشد باکتری و یا قارچ دارد. علاوه بر این مثال ها، ایجاد شدن لکه های رنگی روی محصولات چینی و سرامیکی دیگر چالشی می باشد که این محصولات با آن دست و پنجه نرم می کنند. وجود چنین چالش هایی باعث شده است تا این محصولات نیازمند تمیزکاری مداوم بوده تا علاوه بر حفظ زیبایی محیط، بهداشت آنها نیز رعایت گردد. این چالش ها تمایل شدید تولید کنندگان را به بهبود کیفیت محصولات خود افزایش داده است و فناوری نانو می تواند راه حلی مطمئن و کم هزینه برای رفع چالش های موجود باشد.
نانو اکسید روی و رفع چالش های محصولات چینی و سرامیکی
نانو اکسید روی به دلیل برخورداری از ذراتی با ابعاد نانومتری دارای خواص منحصر بفردی نظیر:
رفتار آنتی باکتریال (ضد میکروبی)،
رفتار ضد قارچ،
رفتار فوتوکاتالیستی و
رفتار آنتی یو وی (جاذب امواج فرابنفش) می باشد.
تمامی این ویژگی ها نانو اکسید روی را به گزینه ای مطلوب برای رفع چالش های محصولات چینی و سرامیکی تبدیل می نماید. نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که تولید محصولات سرامیکی در دماهای بالاتر 1000 درجه سانتی گراد انجام می شود. با توجه به اینکه نانو اکسید روی ترکیبی اکسیدی بوده و پایداری حرارتی بالایی (بالاتر از 1000 درجه سانتی گراد) دارد، لذا این نانو ماده به راحتی قابل استفاده در فرآیند تولید محصولات چینی و سرامیکی می باشد.
قابلیت ضد میکروبی و ضد باکتریایی نانو اکسید روی از رشد انواع قارچ ها و باکتری ها در سطح کاشی ها، سرامیک ها و چینی های بهداشتی جلوگیری نموده که علاوه بر افزایش بهداشتی محیطی نیاز به تمیزکاری مداوم آنها را کاهش می دهد.
رفتار فوتوکاتالیستی و خواص آنتی یو وی نانو اکسید روی کمک می کنند تا لکه های ایجاد شده در سطح محصولات چینی و سرامیکی طی فرآیند فوتوکاتالیستی تجزیه شده و بدون نیاز به شستشو حذف شوند.
جهت آشنایی بیشتر با خواص ضد میکروبی مقاله “معرفی مکانیزم رفتار آنتی باکتریال نانو اکسید روی (ZnO) و کاربرد های این ماده در صنایع گوناگون” و فوتوکاتالیستی مقاله “بکارگیری همزمان نانو حباب و نانو لوله اکسید تیتانیوم جهت بهبود بازدهی روش فوتوکاتالیست در تصفیه پساب های صنعتی” پیشنهاد میگردد.
نتیجه گیری
استفاده از نانو اکسید روی و خواص منحصر بفرد آن در تولید محصولات چینی و سرامیکی کمک شایانی به رفع چالش های این صنعت خواهد کرد. نانو اکسید روی می تواند علاوه بر تداوم زیبایی و پاکیزگی این محصولات، شرایط بهداشتی آنها را نیز تقویت نماید. بکارگیری نانو اکسید روی در فرآیند تولید چینی های بهداشتی، کاشی ها و سرامیک ها معضل نیاز مداوم به تمیزکاری آنها را رفع نموده و کیفیت زندگی مردم را بهبود می دهد.
